Carson Mc Cullers-Η παράνυφος, εκδ. Διόπτρα

 

Η Carson Mc Cullers θεωρείται μία από τις σημαντικότερες Αμερικανίδες συγγραφείς του εικοστού αιώνα. Μέγας θαυμαστής και υπέρμαχός της ήταν ο επίσης μεγάλος συγγραφέας Τένεσι Ουίλιαμς. Αυτοί οι δύο εξάλλου, αλλά και άλλοι συγγραφείς, όπως ο Γουίλιαμ Φόκνερ, αποτελούν τη γενιά του μεγάλου «νότιου» αμερικανικού μυθιστορήματος. Έτσι λοιπόν και το παρόν έργο της Μακ Κάλερς με τίτλο «Η παράνυφος» δεν αποτελεί εξαίρεση,  αφού κι αυτό διαδραματίζεται στον αμερικανικό νότο και συγκεκριμένα στην πολιτεία της Τζόρτζια, η οποία είναι και ο τόπος καταγωγής της συγγραφέως.

 

«Η παράνυφος» έχει κάθε λόγο να διεκδικεί τα εύσημα ως ένα πρωτότυπο και ιδιαίτερο λογοτεχνικό πόηνμα. Κατ’ αρχάς είναι τόσο λιτό, σεμνό και ολιγοπρόσωπο, σαν όπερα δωματίου. Δεν έχει καμία σχέση με τα δαιδαλώδη πολυπρόσωπα μυθιστορήματα που εντυπωσιάζουν με τον όγκο και την πλοκή τους και εκτείνονται σε μεγάλο εύρος χρόνου, μυθιστορήματα δηλαδή του τύπου «Όσα παίρνει ο άνεμος». Απεναντίας, εδώ η πλοκή συμπυκνώνεται σε μία μονάχα εποχή του χρόνου, συγκεκριμένα σε έναν καυτό, και ιδιαίτερα βαρετό για την πρωταγωνίστρια, Αύγουστο στο μικρό σπίτι της σε μία μικρή πόλη του αμερικάνικου νότου.

 

Η Φράνκι είναι μία δωδεκάχρονη κοπέλα που αισθάνεται ότι δεν ανήκει πουθενά. Δεν είναι ούτε παιδί πλέον, αλλά ούτε και ενήλικας. Δεν έχει κανέναν σκοπό στη ζωή της που μπορεί να παρομοιαστεί με μία μεγάλη ήρεμη λίμνη. Έχει ατέλειωτες ελεύθερες ώρες,  τις οποίες δεν ξέρει πώς να γεμίσει και περνά τις ώρες της στην κουζίνα του σπιτιού της παρέα με τον ξάδελφό της, τον εξάχρονο  Τζον Χένρι και τη μαύρη μαγείρισσα και υπηρέτριά τους, την Μπερενίς.

 

Όλα θα αλλάξουν όταν θα πέσει, σαν βότσαλο στην ήρεμη λίμνη της Φράνκι, η είδηση ότι ο αδελφός της πρόκειται να παντρευτεί και ότι η ίδια θα γίνει παράνυφος στον γάμο. Η είδηση αυτή αφήνει τη φαντασία της Φράνκι να οργιάσει. Θα τολμήσει μάλιστα να αφήσει τον εαυτό της να ελπίσει ότι οι νεόνυμφοι θα την πάρουν μαζί τους και στο ταξίδι του μέλιτος. Ουσιαστικά αυτή είναι η είδηση που τη ξαναφέρνει πίσω στη ζωή. Θα γίνουν άραγε πράγματι έτσι όλα όπως τα ονειρεύεται ή το όνειρο θα τελειώσει άδοξα και απότομα;

 

Η Φράνκι παρουσιάζεται ενίοτε οξύθυμη, αλλά και ζηλιάρα. Και αυτό δεν είναι περίεργο αν σκεφτεί κανείς ότι μόνο ευτυχισμένη δεν μπορεί να θεωρηθεί μέχρι τώρα από τη ζωή της. Η μπουχτισμένη απ’ όλα Φράνκι αναζητά, στην πραγματικότητα τον εαυτό της, αλλά και την ευτυχία. Αυτό που νιώθει είναι απέραντη μοναξιά και ένα κενό, το οποίο προσπαθεί απεγνωσμένα να γεμίσει όχι με πράξεις, αλλά με σχέδια και σκέψεις. Οι αναγνώστες οπωσδήποτε θα νιώσουν οίκτο και συμπάθεια για τη μικρή, ταλαιπωρημένη ψυχικά έφηβη πρωταγωνίστρια.

 

Οι διάλογοι μεταξύ των προσώπων είναι εξαιρετικά αληθοφανείς και η Carson αποφεύγει κάθε προσπάθεια ωραιοποίησης των λόγων στους χαρακτήρες που δημιουργεί. Οι σκόρπιες εγκιβωτισμένες αναμνήσεις της και η σύντομη βόλτα της εκτός σπιτιού θα αλλάξουν παροδικά το βασικό σκηνικό της δράσης, το οποίο δεν είναι άλλο από την κουζίνα του σπιτιού της. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Φράνκι θέλει να φύγει και να δραπετεύσει από όλα αυτά, τόσο από τους οικείους της και την κουζίνα του σπιτιού της, όσο και από τον ίδιο της τον εαυτό.

 

Αυτό που κάνει το βιβλίο της Carson να ξεχωρίζει είναι, αναντίρρητα, η μουσικότητα της καλοδουλεμένης πρόζας της- η Carson είχε προσπαθήσει να γίνει μουσικός και έπαιζε πιάνο. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο το έγραφε για πέντε ολόκληρα χρόνια. Μαζί με το έτερο κορυφαίο έργο της «Η καρδιά κυνηγάει μόνη», η «Παράνυφος» πρέπει να θεωρηθεί όχι μόνο το καλύτερο έργο της συγγραφέως, αλλά ένα από τα κορυφαία έργα της αμερικανικής λογοτεχνίας του περασμένου αιώνα.