Σπύρος Πετρουλάκης, Σασμός,εκδ. Μίνωας, 2019, σελ.504

Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που συνδυάζει πολλά στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ με τοπικά λαογραφικά, είναι το τελευταίο πόνημα του Σπύρου Πετρουλάκη και εκείνο, νομίζω, που ξεχωρίζει από τα βιβλία του για δύο λόγους:
Πρώτον, επειδή εστιάζει στην ψυχοσύνθεση των πρωταγωνιστών με τρόπο εξαιρετικά διεισδυτικό και, δεύτερον, επειδή το θέμα του αφορά ένα αποτρόπαιο έθιμο της Κρήτης, την περιώνυμη βεντέτα, θέμα το οποίο εξετάζει ο συγγραφέας ενδελεχώς.

Το ταξίδι στην Κρήτη και τα έθιμά της ξεκινάει σε κάποια φανταστικά χωριά της υπαρκτής επαρχίας Αμαρίου στο Ρέθυμνο όπου διαμένουν οι δύο οικογένειες οι οποίες πρωταγωνιστούν στις σελίδες του βιβλίου και στη διαβόητη βεντέτα, οι Σταματάκηδες και οι Βρουλάκηδες. Κάποια μυστηριώδη φονικά δίνουν αφορμή να ξεκινήσει ξανά, έπειτα από πολλά χρόνια ειρήνης, ο ατέρμονος, όσο και επώδυνος για τους επιζώντες, κύκλος αίματος. Αυτοί οι φόνοι είναι που κινούν την πλοκή, η οποία μεταφέρεται κάποια στιγμή και στα Ιωάννινα.

    Οι ήρωες του Σπύρου είναι αυθεντικοί, γνήσιοι Κρητικοί, δεμένοι με τον τόπο και το χώμα όπου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν. Δεν διστάζουν να φανερώσουν απροκάλυπτα τα συναισθήματά τους, όποια κι αν είναι αυτά: θυμός, οργή, πόνος, αλλά και ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Οι άνδρες, όπως ο Μανώλης, ο Μαθιός και ο Αστέριος είναι γενναίοι, ριψοκίνδυνοι και αψίκοροι. Συχνά παίρνουν τα γεγονότα αψήφιστα και προβαίνουν σε ενέργειες εν βρασμώ ψυχής, για τις οποίες όμως συνήθως δεν μετανιώνουν. Κάποιοι από αυτούς θα αποδειχτούν τελικά πολύ ύπουλοι και κρυψίνοες στην πορεία. Οι γυναίκες, όπως η Αργυρώ και η Μαρίνα σε μια εποχή όπου ο έλεγχος από τα αρσενικά της οικογένειας είναι πιο σφικτός απ’ ότι στις μέρες μας, διατηρούν εν τούτοις μια διόλου ευκαταφρόνητη αξιοπρέπεια και μια στάση εξίσου θαρραλέα με εκείνη των συζύγων και των παιδιών τους σχετικά με τις συμφορές που πλήττουν τις φαμίλιες τους. Πάνω απ’ όλους και απ’ όλα όμως βάζουν την τιμή και την περηφάνια τους, αξίες τις οποίες περιφρουρούν ζηλότυπα. Δεν θα αποκαλύψω περισσότερα για την υπόθεση του βιβλίου, ούτε για το πώς μπορεί να επέλθει ο επιθυμητός σασμός- το περίφημο σιάξιμο, η συμφιλίωση- σε μια βεντέτα ανάμεσα στις δύο εμπλεκόμενες οικογένειες, διότι όταν έχουμε να κάνουμε με μυστήριο ό,τι αποκαλύψω θα καταστρέψει τη μαγεία και την αγωνία της ανάγνωσης!

Το μόνο που δικαιούμαι να μοιραστώ μαζί σας είναι οι ώρες προσμονής, περιέργειας και ευχαρίστησης που πέρασα βαθιά χωμένη στις σελίδες του μυθιστορήματος. Απόλαυσα τα μέγιστα τη μύηση που μας προσφέρει ο Σπύρος Πετρουλάκης στα απάτητα χωριά της Κρήτης και στα πατροπαράδοτα έθιμά τους, εκεί δηλαδή όπου ο τουρισμός και η δημοσιότητα δεν απλώνουν συνήθως τα πλοκάμια τους. Ο νόστος και η αγάπη για την πατρίδα και τον γενέθλιο τόπο μας, η θαυματουργή δύναμη της συγχώρεσης, τα μίση, τα πένθη και οι έρωτες των ηρώων χρωματίζουν τις σελίδες του βιβλίου. Το μήνυμα που θέλει να μας περάσει ο συγγραφέας στο πόνημά του είναι ότι πάντοτε πρέπει να προσπαθούμε να μαζεύουμε τα κομμάτια μας και να συνεχίζουμε την πορεία μας στη ζωή, όσο σκληρά χτυπήματα κι αν μας επιφυλάσσει το πεπρωμένο, αφού το άγνωστο σε μας μέλλον συχνά εγκυμονεί για μας και πολλά καλά, εκτός από εμπόδια και αναποδιές. Πάνω απ’ όλα πρέπει να έχουμε τη δύναμη να συγχωρούμε τον συνάνθρωπό μας έτσι ώστε να συνεχίζουμε να λαμβάνουμε τη θετική ενέργεια με την οποία μας περιβάλλει το σύμπαν.

ΤΟ ΔΥΝΑΤΟ ΤΟΥ ΣΗΜΕΙΟ: η ανάλυση του εθίμου της βεντέτας σε όλες τις διαστάσεις της, το ψυχογράφημα των ηρώων και η γρήγορη πλοκή.

ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ: όσοι δεν θέλουν να σηκώνουν κεφάλι από τα βιβλία που διαβάζουν!