Δέσποινα Χατζή, Το πανδοχείο, εκδ. Μίνωας, 2021, σελ. 606

 https://minoas.gr/product/to-pandocheio/

Ελάχιστα βιβλία έχουν ασχοληθεί με τον ελληνισμό της Κάτω Ιταλίας, της Μεγάλης Ελλάδας δηλαδή, όπως ονομαζόταν στην αρχαιότητα η περιοχή, και δη με μία τόσο επιτυχημένη λογοτεχνική ακροβασία ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν όσο  "Το πανδοχείο" της Δέσποινας Χατζή.

Ο τόπος στον οποίο διαδραματίζεται μέρος της υπόθεσης, ήτοι τα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Το ίδιο και η εποχή, ιδίως η παρελθοντική, η εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία εναλλάσσεται με αναφορές στη δεκαετία του 1990.

Κεντρική ηρωίδα στο 1941 είναι η Βασιλική, γυναίκα του δικηγόρου και φιλοναζί Αριστείδη Ιωακειμίδη, στην Αθήνα της γερμανικής κατοχής. Η Βασιλική, η οποία κρύβει συγχρόνως και ένα καλά φυλαγμένο οικογενειακό μυστικό, αντιτίθεται στη φιλογερμανική πολιτική του συζύγου της στο πλάι του μικρότερου αδελφού του, του Φωκά, μαζί με κάποιες άλλες γυναίκες της οικογένειας. Θα προσπαθήσει να διαφυλάξει την οικογενειακή ισορροπία για χάρη της κόρης της Αντονέλλας.

Στα 1995 η Αντονέλλα, η οποία επέλεξε από το 1960 να ζήσει στην Καλαβρία μαζί με τον σύζυγό της Αναστάζιο Αντριότι, αποφασίζει να περάσει τη δύση της ζωής της στο πανδοχείο της Magna Grecia στο Ρήγιο μαζί με ένα γοητευτικό κολάζ από διάφορους συγκατοίκους και μέλη της οικογένειάς της. Όλοι έχουν να πουν τις δικές τους ιστορίες, η ιστορία όμως της Αντονέλλας έχει ειδικό βάρος και σκιάζεται από τη ντροπή της για το φιλοναζιστικό παρελθόν του πατέρα της. Θα καταφέρει άραγε να βρει τη λύτρωση;

Το βιβλίο μας μεταφέρει στις γεύσεις, τα χρώματα και τα αρώματα του τόσο γοητευτικού και κοντά στην ελληνική νοοτροπία ιταλικού Νότου και μας ξεναγεί στη ζωή των ελληνόφωνων κοινοτήτων του τότε και του σήμερα.

Παράλληλα, όμως, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύζευξη που επιχειρεί η συγγραφέας με την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και τις δύο διαφορετικές στάσεις που τήρησαν οι Έλληνες στον πόλεμο, εκείνης της συνεργασίας με τον κατακτητή και εκείνης της αντίστασης. 

Το βιβλίο θα μας βάλει σε σκέψεις, τόσο γύρω από τη γερμανική κατοχή όσο και γύρω από το θεμελιώδες ερώτημα: είναι τελικά θεμιτό να παιδεύουν τα τέκνα οι αμαρτίες των γονέων τους;

Εν ολίγοις, το βιβλίο αποτελεί την καλύτερη πρόταση για όσους επιθυμούν να διαβάσουν κάτι έξω από τα συνηθισμένα και παράλληλα να μάθουν για την ιστορία μίας περιοχής η οποία κάποτε ήταν ελληνική.