Γιάννης Καλπούζος, Μεθυστής, εκδ. Χάρτινη πόλη

 

Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα για την Κρήτη της γερμανικής κατοχής

 

“Το παρατσούκλι «Μεθυστής» το ’χε βγάλει στον Νέστορα ο πάππος του, ο Μιχαλαριάς που ζούσε στον Κρουσώνα. Άνοιγαν στη γειτονιά τα βαρέλια  του κρασιού τον Νοέμβριο του 1918, όταν είδαν τον Νέστορα να σκοτώνει ένα φίδι. Επτά χρονών τότε. Το κάρφωνε στο κεφάλι με σουβλερό και μακρύ ξύλο. «Ίδιος ο Αϊ- Γιώργης ο Μεθυστής! Μόνο τα’ άλογο σου λείπει!» έκραξε ο πάππος του κι έκτοτε τον αποκαλούσαν «Μεθυστή». Του ταίριαζε κι ως χαρακτήρας, αφού ρούφαγε δίχως βαρυγκόμιες κάθε σταλαγματιά της ζήσης”.

 

Αυτός, όπως περιγράφεται παραπάνω, είναι ο Νέστορας, ο αποκαλούμενος και ως «Μεθυστής». Πρόκειται για τον κεντρικό ήρωα του νέου ομότιτλου μυθιστορήματός του Γιάννη Καλπούζου. Ο Νέστορας, επομένως, είναι ένα γενναίο και λυγερόκορμο παλικάρι από το Ηράκλειο της Κρήτης, που ενσαρκώνει απόλυτα το ιδανικό του κρητικού άνδρα: γεροδεμένος και όμορφος σαν απολλώνιος θεός, δίκαιος κι εργατικός, ευαίσθητος και γαλαντόμος ως προς το αδύναμο φύλλο, λεβέντης και γενναίος, ο ήρωας αυτός θα μας ταξιδέψει, μέσω των πεπραγμένων του και της πένας του συγγραφέως, στην Κρήτη των ετών 1937-1945, της ταραγμένης εκείνης οκταετίας που η Ελλάδα βίωσε τη δικτατορία του Μεταξά, τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, τη γερμανική κατοχή και τον Ελληνικό Εμφύλιο.

Μοναδικός έρωτας της ζωής του η Αριάνθη, μια κοπέλα που ενσαρκώνει επίσης το ιδανικό της Κρητικοπούλας: πανέμορφη, σαν τα κρύα τα νερά, με ισχυρή, όμως, θέληση και πίστη στα ιδανικά της και αποφασισμένη να πραγματοποιήσει όλα της τα όνειρα, ακόμα και να συνδέσει τη ζωή της με τον κάπως κατώτερο κοινωνικά Νέστορα, αλλά και να σπουδάσει δασκάλα.

Γύρω από τους δύο κεντρικούς αυτούς ήρωες του βιβλίου, ο Γιάννης Καλπούζος υφαίνει προσεκτικά έναν ιστό από λογιών λογιών ετερόκλητους ήρωες, διαφορετικής ιδιοσυγκρασίας, κοινωνικής τάξης, φύλου και εθνικότητας, που όλοι μαζί όμως, συναποτελούν το πολύχρωμο μωσαϊκό του βιβλίου του. Σατανικοί Γερμανοί, πανούργοι δωσίλογοι και μαυραγορίτες, γενναίοι αντιστασιακοί, φτωχοί μεροκαματιάρηδες, φιλόδοξες γυναίκες, αστοί που θέλουν να ζήσουν τη ζωή τους και φλογεροί πατριώτες, όλοι αυτοί θα γίνουν το όχημα δια μέσου του οποίου θα μας περιγράψει ο συγγραφέας τα συγκλονιστικά γεγονότα των ταραγμένων εκείνων ετών, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο γνωστά: τη Μάχη της Κρήτης, την καταστροφική πλημμύρα του 1937, το αποτυχημένο κίνημα κατά του Μεταξά στα Χανιά το 1938, τον σφοδρό βομβαρδισμό των Χανίων, την απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε και ένα σωρό άλλα.

Η υπόθεση του μυθιστορήματος διαδραματίζεται κυρίως στο Ηράκλειο και δευτερευόντως στα Χανιά. Μέσα στο βιβλίο, υπάρχουν, όμως αναφορές και για άλλες πόλεις, όπως το Ρέθυμνο, αλλά και έτερα μέρη του νησιού.

Ο Καλπούζος έχει αποδείξει επανειλημμένα  στο αναγνωστικό κοινό του ότι είναι απολύτως ικανός στο να συνυφαίνει αριστοτεχνικά τον μύθο με την Ιστορία. Τα ιστορικά μυθιστορήματά του συνδυάζουν πάντοτε έναν μύθο με πολλές ανατροπές στην υπόθεσή του που θα μπορούσε να είναι αληθινός, καλοδουλεμένη γλώσσα,-στη συγκεκριμένη περίπτωση ζυμωμένη με την τοπική κρητική ντοπιολαλιά-ζωντανή πρόζα και γλαφυρές περιγραφές τόσο τον τόπων, όσο και των ιστορικών γεγονότων και των προσώπων που αναφέρονται στο βιβλίο, αλλά και εμβριθή έρευνα μέσα από έγκριτες ιστορικές πηγές. Όλα αυτά του επιτρέπουν να αναπαραστήσει ολοζώντανα την εποχή κατά την οποία διαδραματίζονται τα γεγονότα του μυθιστορήματός του. Και αυτή τη φορά ο συγγραφέας επιλέγει μία πιο άγνωστη και λιγότερο προβεβλημένη εποχή στην Κρήτη της Νεώτερης περιόδου: εκείνη της γερμανικής κατοχής. Κάτι πρωτότυπο σε σχέση με άλλα πονήματα, αν λάβουμε υπόψη μας ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μυθιστορημάτων που έχουν γραφτεί για τη Μεγαλόνησο της Νεώτερης εποχής ασχολούνται περισσότερο με τα γεγονότα της περιόδου της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας, διαδραματίζονται, δηλαδή, μεταξύ των τελών του 19^ου αιώνα και των αρχών του 20^ου.

Θα καταφέρουν, άραγε, οι ήρωες του Καλπούζου να αδράξουν την ευτυχία σε πείσμα των δύσκολων καιρών που τους έτυχε να γεννηθούν; Η απάντηση δίνεται μέσα στον «Μεθυστή», πάνω στα χώματα του πολύπαθου αυτού νησιού, του οποίου ο πολιτισμός και η ιστορία του δεν σταματά ποτέ να αποτελεί πηγή έμπνευσης τόσο για τη Λογοτεχνία, όσο και για την Τέχνη.