Ένα μνημειώδες έργο για τον Ψυχρό Πόλεμο υπογράφει ο Νορβηγός ιστορικός του Πανεπιστημίου του Yale, Odd Arne Westad με τίτλο "Ο ψυχρός πόλεμος, Μία παγκόσμια ιστορία".
Ο Νορβηγός ιστορικός εστιάζει στις συνέπειες του φαινομένου και σε όλα τα γεγονότα τα οποία αποτέλεσαν μέρος του, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά σε όλον τον κόσμο. Το συμπέρασμα είναι ότι ο Ψυχρός Πόλεμος υπήρξε ένα γεγονός μεγίστης σημασίας με συνέπειες που είχαν μέγιστη επιρροή σε πολλές χώρες του κόσμου και καθίστανται ανιχνεύσιμες μέχρι και σήμερα.
Από τα τέλη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε τέθηκαν και οι βάσεις για την ψυχροπολεμική διαμάχη, μέχρι και την πτώση του τείχους του Βερολίνου, ο Westad ανατρέχει έναν αιώνα ιστορίας στο βιβλίο του προκειμένου να μην αφήσει απέξω κανένα σημαντικό ιστορικό γεγονός του περασμένου αιώνα. Ο συγγραφέας όμως ανιχνεύει τα σημεία εκκίνησης του Ψυχρού Πολέμου, όχι καταμεσής στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όπως, πιστεύουν συνήθως οι περισσότεροι, αλλά ακόμη νωρίτερα από τα τέλη του 19ου αιώνα και τους αποικιακούς ανταγωνισμούς των Μεγάλων Δυνάμεων.
Πρόκειται για ένα δίπολο- οι ΗΠΑ ενάντια στην ΕΣΣΔ- το οποίο τελικά δεν οδήγησε σε πραγματική ένοπλη σύρραξη στην Ευρώπη, όπως φοβόταν μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού καθ' όλη τη διάρκειά του. Το τεράστιο ιδεολογικό χάσμα μεταξύ κομμουνισμού και καπιταλισμού ήταν αναπότρεπτο ότι θα καθιστούσε αντίπαλες τις δύο υπερδυνάμεις του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που πρωταγωνίστησαν στη συντριβή της χιτλερικής Γερμανίας. Δεν επρόκειτο όμως, εν τέλει, μόνο για ιδεολογικό χάσμα, αλλά, κυρίως, και για το ζήτημα της πρωτοκαθεδρίας και της ηγεσίας στον μεταπολεμικό κόσμο.
Από τις κινήσεις των πρωταγωνιστών της Διάσκεψης της Γιάλτας, Στάλιν, Ρούσβελτ και Τσώρτσιλ, ο Weastad συνεχίζει την αφήγησή του εξετάζοντας τις σταλινικές πολιτικές και τις κινήσεις του διαδόχου του Ρούσβελτ στην προεδρία των ΗΠΑ, Χάρυ Τρούμαν. Κατόπιν εστιάζει στις εξελίξεις στη μεταπολεμική Γερμανία, την ανέγερση του τείχους και τη σύσταση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, που ήρθε ως απάντηση στη σύσταση του ΝΑΤΟ.
Τα καίριας σημασίας γεγονότα, όπως η κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962, η ουγγρική επανάσταση του 1956 και η άνοιξη της Πράγας το 1968, ο πόλεμος της Κορέας και του Βιετνάμ εξετάζονται αναλυτικά, αλλά ο συγγραφέας ασχολείται επίσης, εκτός από τα πολιτικοστρατιωτικά γεγονότα, και με την κοινωνική ιστορία και εξετάζει τον τρόπο ζωής των λαών της Ευρώπης τόσο από τη μία όσο και από την άλλη μεριά του τείχους. Οι πολιτικές εξελίξεις σε χώρες όπως η Γαλλία, η Βρετανία και, ιδίως, η Ουγγαρία, η Τσεχοσλοβακία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Πολωνία παρουσιάζονται ενδελεχώς.
Από τις χώρες που δεν βρίσκονται στην Ευρώπη, τον πρώτο λόγο έχουν,φυσικά, η Κορέα και το Βιετνάμ, η Ιαπωνία και η Ινδία, η Κίνα και πάμπολλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής.
Το γεγονός ότι ο συγγραφέας δεν παραθέτει απλώς τα γεγονότα, αλλά, αντιθέτως, επεξηγεί αιτίες και αποτελέσματα και τα συνδέει με τη σύγχρονη εποχή, καθιστά το βιβλίο αυτό πολύτιμο για όσους επιθυμούν, όχι τόσο να γνωρίσουν την ιστορία του εικοστού αιώνα, όσο να πετύχουν τη μέγιστη κατανόησή της.
Κανένα σημείο του κόσμου-πλην της Ωκεανίας- δεν άφησε ανέγγιχτη η ψυχροπολεμική διαμάχη των δύο υπερδυνάμεων, ακόμη και την Αφρική, μία ήπειρο με την ιστορία της οποίας ο συγγραφέας ασχολείται περισσότερο απ' όσο θα ανέμενε κανείς σε ένα τέτοιο πόνημα. Πολλοί από τους εμφύλιους πολέμους που έλαβαν χώρα εκεί, όπως και της Μέσης Ανατολής, υπήρξαν αποτέλεσμα της ψυχροπολεμικής διαμάχης και της διαδικασίας αποαποικιοποίησης, που έλαβε μεγάλη έκταση μετά το πέρας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Τέλος, οι αιτίες της πτώσης του υπαρκτού σοσιαλισμού παρατίθενται διεξοδικά, καθώς και η αιτιολόγηση του για ποιον λόγο η διαμάχη μεταξύ ΗΠΑ και της νέας Ρωσίας τερματίστηκε μονάχα στα χαρτιά. Η νέα Ρωσία, όπως μας δείχνουν περίτρανα και τα σημερινά γεγονότα του πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη σήμερα με την Ουκρανία, απέτυχε τόσο να ενταχθεί όσο και να νιώσει μέρος της Ευρωπαϊκής Οντότητας. Και αυτό φαίνεται ακόμη στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει ο σημερινός Ρώσος Πρόεδρος το πρώην ανατολικό μπλοκ.
Εν κατακλείδι, λοιπόν, το βιβλίο του Westad είναι ένα από τα καλύτερα και πληρέστερα βιβλία που έχουν γραφτεί για τον Ψυχρό Πόλεμο και όσοι το διαβάσουν θα κατανοήσουν καλύτερα όχι μόνο ολόκληρη την παγκόσμια ιστορία του εικοστού αιώνα, αλλά και τις σημερινές στρατιωτικοπολιτικές εξελίξεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.