Πέμπτη 31 Μαρτίου 2022

Kate Evans, Κόκκινη Ρόζα, εκδ. Πατάκη, μετ. Σ. Τριανταφύλλου, 2022, σελ.227


 

"Δεν έχει ακόμα ειπωθεί ολόκληρη η ιστορία. Θα χρειαστεί πολλή ερευνητική δουλειά σε γραπτές και προφορικές πηγές. Η δική μας δουλειά, η δουλειά του καλλιτέχνη και του επιμελητή, είναι μέρος μιας μεγάλης σάγκα που θα έχει συνέχεια: τόμοι γραπτών της Ρόζας μένει να δημοσιευτούν".

Η συγγραφέας και εικονογράφος της "Κόκκινης Ρόζας" Κέιτ Έβανς επιλέγει να τελειώσει την αφήγηση στο επίμετρο του βιβλίου της με την παραπάνω ρήση, αφήνοντας, δηλαδή, ανοιχτό το πεδίο της έρευνας και της ερμηνείας σχετικά με τη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Πολλά έχουν γίνει μεν προς την κατεύθυνση της ανασύνθεσης της ζωής της, αλλά πολλά ακόμη μένει να γίνουν.

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ, η επαναστάτρια πολονωεβραία των σπαρτακιστών της αποτυχημένης επανάστασης του 1919 στη Γερμανία, γνώριζε επί χρόνια την περιφρόνηση επειδή είχε τολμήσει να εκφράσει την αντίθεσή της στις ανελέητες δικτατορικές πολιτικές που είχε ακολουθήσει ο Λένιν. Έτσι λοιπόν, αφού είχε διαφωνήσει με την επίσημη γραμμή του κόμματος, η προσφορά της ως θεωρητικός του μαρξισμού και ως ένοπλη επαναστάτρια είχε λησμονηθεί, έως ότου η Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας την κατέστησε μάρτυρα του κινήματος της ελευθερίας της, το 1988. Το συναρπαστικό αυτό βιβλίο, υπό μορφή γκράφικ νόβελ, μας αφηγείται τη ζωή της.

Γεννημένη το 1871, το επαναστατικό έτος της παρισινής κομμούνας στο Ζάμοτς της Πολωνίας, που βρισκόταν τότε υπό ρωσική κατοχή, η Ρόζα δεν θα μπορούσε παρά να γίνει επαναστάτρια κυριολεκτικά από τα γεννοφάσκια της. Με Εβραίους γονείς που πίστευαν στη μόρφωση, έμαθε να μιλά τέσσερις γλώσσες, ρωσικά, εβραϊκά, γερμανικά και πολωνικά και γρήγορα επέλεξε να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, το οποίο ήταν από τα ελάχιστα εκείνη την εποχή που δεχόταν γυναίκες. Η μύησή της στον σοσιαλισμό, όμως, χρονολογείται από πριν. 

Η Ρόζα θα επιδείξει ένα σπάνιο ταλέντο στη μάθηση και τα το αποδείξει όταν θα γίνει τελικά διδάκτορας της πολιτικής οικονομίας με ειδίκευση στην πολωνική εκβιομηχάνιση. Θα γράψει πολλά βιβλία σχετικά με την θεωρία του μαρξισμού, χωρίς ποτέ, όμως, να πάψει να αγωνίζεται ενόπλως για  την εφαρμογή των ιδεών της και την πραγματοποίηση της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης. 

Θα φυλακιστεί πολλές φορές κατά τη διάρκεια του πολυτάραχου βίου της σε Πολωνία, Ζυρίχη και Βερολίνο, πριν καταλήξει τελικά να προσφέρει και την ίδια τη ζωή της για την σοσιαλιστική επανάσταση, στην οποία τόσο πολύ πίστευε. Ο αναγνώστης δεν θα μπορέσει να μην θαυμάσει το πως η μικροκαμωμένη αυτή, ασχημούλα και κουτσή γυναίκα, διέθετε τόσο μεγάλη δύναμη ψυχής έτσι ώστε να μην πάψει ποτέ να προσπαθεί για την υλοποίηση του ανέφικτου, ενάντια σε όλα τα κατεστημένα της εποχής. Συν τοις άλλοις, δεν έπαψε ποτέ να την καταδιώκει η δυσκολία που έθετε στις κινήσεις της το φύλο της, σε μία εποχή όπου οι γυναίκες δεν είχαν καν δικαίωμα ψήφου. Έτσι η Ρόζα, εκτός από κόκκινη επαναστάτρια, διεκδικεί επάξια και τον τίτλο της μαχήτριας φεμινίστριας.

Η εξαιρετικά ρεαλιστική, στα όρια της ασχήμιας πολλές φορές, πολύ επιτυχημένη εικονογράφηση της ίδιας της συγγραφέως, αποδίδει ιδανικά την πραγματικότητα και τις δύσκολες συνθήκες της εποχής, δίχως ίχνος ωραιοποίησης ή αιδούς. Το τέλος, τόσο του βιβλίου όσο και της προσωπικής ιστορίας της Ρόζας είναι, εκτός από άκρως συγκινητικό, αισιόδοξο και ελπιδοφόρο. Η ίδια η συγγραφέας φαίνεται να συμμερίζεται την τεράστια ενεργητικότητα και αισιοδοξία της Ρόζας.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα βιβλίο που αποδεικνύεται ακόμη ωραιότερο απ' ότι περιμένει κανείς και το οποίο προσφέρει στον αναγνώστη, εκτός από γνώσεις για τον βίο της Ρόζας Λούξεμπουργκ, και πλήθος πληροφοριών για την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της Ευρώπης στα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Beth o’ Leary, Η ανταλλαγή, εκδ. Μεταίχμιο

  Αναντίρρητα, δεν είναι όλα τα feelgood μυθιστορήματα ωραία, ούτε και καλογραμμένα. "Η ανταλλαγή" όμως διαθέτει αυτά τα χαρακτηρι...